بیمه مشاغل چیست؟

بر اساس قوانین موجود دو نوع بیمه داریم:

• بیمه اجباری
• بیمه خویش فرما

بیمه اجباری برای اشخاصی است که با شرایط مشخص در سازمان ها، ادارات، کارگاه ها، شرکت ها و … مشغول به کار می باشند و دستمزد دریافت می کنند. بیمه خویش فرما خود به دو دسته ی بیمه اختیاری و بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد تقسیم می شود.

افرادی که مشمول بیمه اجباری هستند:

بر اساس ماده ۱۴۸ قانون کار، کارفرمایان موظف اند کارگران خود را بیمه کنند. در ماده ۲۳ قانون کار در مورد درصد شرایط بیکاری، بازنشستگی، تعلیق، از کار افتادگی، بارداری، بیماری، مقررات حمایتی، شرایط کلی دریافت حقوق و مستمری پس از فوت، حوادث و شرایط مربوط به هر یک صحبت شده است.

افراد و گروه هایی که در زیر به معرفی آن ها می پردازیم افرادی هستند که کارفرما موظف است نزد سازمان تامین اجتماعی آن ها را بیمه کند.

• هر کارگر یا کارمندی که به صورت دائمی، پاره وقت، ساعتی و … در کارگاه هایی که مشمول قوانین کار هستند فعالیت می کند
• کارکنانی که در نهادهای انقلابی مانند بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، بنیاد شهید، نهضت سوادآموزی و … مشغول فعالیت هستند.
• افراد شاغل در کمیته امداد امام خمینی (ره) و هلال احمر جمهوری اسلامی ایران
• افرادی که از طریق دستگاه های دولتی استخدام می شوند و کارکنان سازمان ها و ادارات دولتی که تحت نظر سازمان حمایتی خاصی نیستند.
• کارکنان پیمانکاری که بر اساس قراردادهای کار فردی، مشمول قانون کار به حساب نمی آیند، طبق ماده ۳۸ قانون تامین اجتماعی تحت پوشش قوانین این سازمان قرار می گیرند.
• کارمندان پیمانی همه دستگاه ها تحت قوانین تامین اجتماعی و برخوردار از مزایایی مانند بازنشستگی، درمان، از کار افتادگی و فوت هستند.
• افراد شاغل در شرکت های دولتی که برای مشاغل کارگری استخدام می شوند.
• اتباع بیگانه مشغول به کار در ایران که در کشور خود از خدماتی مانند تامین اجتماعی بهره مند نیستند. کشورهایی که به مقاوله نامه شماره ۱۹ سازمان بین المللی کار پیوسته اند، اتباع آن ها در ایران هنگام حوادث ناشی از کار، تحت پوشش تامین اجتماعی قرار می گیرند.
• کارمندان شرکت فولاد، شرکت مخابرات، شرکت تهیه و پخش علوفه، شرکت صنایع سازمان بنادر و کشتیرانی
• امور و فعالیت های کشاورزی مانند باغ داری، کاشت مرکبات، خرما، برنج و … فعالیت هایی مانند پرورش آبزیان، صنعت نوغان، پرورش کرم ابریشم، زنبور عسل، ماهی. کلیه کارکنان و کارگران مشغول در باغ ها و مشغول به کار در زمینه نباتات، پرورش گل و گیاه، اشجار و …
• از ابتدای مرداد ماه ۱۳۶۴، بر اساس ماده ۷ قانون تامین اجتماعی، دامداران نیز مشمول مقررات تامین اجتماعی هستند.
• طبق بخشنامه ۳۱۵ فنی، کارکنان مطبوعات نیز شامل بیمه اجباری هستند
• کارکنان مشغول در واحدهای صنفی
• افرادی که در سازمان های مربوطه در مناطق آزاد صنعتی و تجاری مشغول به کار هستند
• کارکنان شهرداری (به جز شهرداری تهران)
• کارکنان مشغول در دفاتر اسناد رسمی
• افراد مشغول در صنایع دستی و بافندگی فرش و قالی
• کارگران مشغول به امور ساختمانی
• رانندگان وسایل نقلیه درون و برون شهری

ویژگی های بیمه اجباری:

وجود رابطه کاری میان کارگر و کارفرما برای تحقق و اجرای بیمه اجباری تامین اجتماعی کافی است. در پیگیری بیمه تامین اجتماعی هیچ محدودیت زمانی وجود ندارد و هر زمان می توانید وضعیت بیمه خود را بررسی و پیگیری کنید.

از دیگر ویژگی های بیمه اجباری این است که دولت و نظام اداری مستقیما از بیمه شوندگان حمایت می کنند و در زمره حقوق عمومی قرار می گیرد. این در حالی است که در بیمه های غیر اجباری ، مقررات حقوق خصوصی و مدنی اجرا می شود.

مسئول پرداخت بیمه اجباری کارفرما است و کارمند یا کارگر هیچ مسئولیتی ندارد.

در بیمه اجباری مقررات سازمان تامین اجتماعی باید به صورت کامل رعایت شود. این بیمه نسبت به بیمه های اختیاری خدمات و مزایای بیشتری دارد مثلا بیمه بیکاری تنها شامل افرادی می شود که تحت پوشش بیمه اجباری هستند.

بیمه اختیاری:

افرادی که تحت پوشش بیمه خاصی نیستند می توانند از بیمه اختیاری استفاده کنند. برای بهره مندی از این نوع بیمه باید مستقیما به شعب سازمان تامین اجتماعی مراجعه کرده و قرارداد مربوطه را منعقد نمایید. در این نوع از بیمه شخص خودش موظف به پرداخت حق بیمه خود می باشد. اگر شخص حق بیمه خود را پرداخت نکند، قرارداد باطل شده و مجددا باید اقدام نماید.

سازمان پس از ثبت تقاضای بیمه اختیاری حداکثر تا ۲ ماه پذیرش یا عدم پذیرش آن را به اطلاع شخص می رساند. اگر درخواست شما از طرف سازمان پذیرفته شود، باید به همراه افراد تحت تکفل جهت انجام معاینات پزشکی اقدام کنید البته اگر کمتر از ۹ ماه از پرداخت حق بیمه قبلی شما گذشته باشد، نیازی به انجام این معاینات نیست.

بیمه شدگان اختیاری در صورتی که جایی مشغول به کار شوند و به هر صورت تحت پوشش بیمه قرار بگیرند، باید مراتب را به سازمان اطلاع دهند در غیر این صورت پس از کسر هزینه های اداری، بقیه مبلغ پرداختی توسط متقاضی، به وی برگردانده می شود و سابقه بیمه حذف می شود.

• جهت استفاده از بیمه اختیاری حداقل ۳۰ روز باید سابقه بیمه داشته باشید. در این نوع بیمه حق بیمه ۲۷ درصد مقطوع است و کلیه خدمات فوت، از کار افتادگی، مستمری بازنشستگی، درمان، اروتز و پروتز و کفن و دفن را شامل می شود.
• حداکثر سن برای استفاده از این بیمه ۵۰ سال است و اگر سن شخص بیشتر از ۵۵ سال باشد باید معادل سال های بیشتر از ۵۵ سال، سابقه بیمه داشته باشد یا آن را بپردازد. مثلا شخص ۵۶ ساله به یک سال سابقه بیمه احتیاج دارد.
• افرادی که سابقه پرداخت حق بیمه بیش از ۱۰ سال را دارند از شرط سنی معاف می شوند.
• اگر یک بار قرارداد بیمه اختیاری منعقد کرده اید، تا ۳ بار بدون شرط سنی می توانید این قرارداد را منعقد کنید.البته دورانی که حق بیمه پرداخت نکرده اید و فاصله افتاده است، جزء سابقه بیمه منظور نخواهد شد.
• افرادی که سن شان بیش از سن تعیین شده است سوابق شان در صندوق های دیگر برای سابقه مورد نیاز برای بیمه اختیاری در نظر گرفته نخواهد شد.
• اگر شخصی مدارک و اسناد غیر واقعی ارائه دهد بیمه وی قطع شده و نمی تواند از مزایای سازمان استفاده کند.

تعهدات سازمان برای بیمه شدگان اختیاری:

کمک هزینه ازدواج، غرامت بیماری و بارداری، مستمری بازنشستگی، از کار افتادگی (جزئی)، فوت و از کار افتادگی، هزینه کفن و دفن، خدمات درمانی و وسایل کمک پزشکی مواردی ست که شامل بیمه شدگان اختیاری می شود. این بیمه شدگان از مزایای بیمه بیکاری نمی توانند استفاده کنند زیرا کارفرمایی ندارند.

بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد:

افرادی که خودشان به هر شکلی صاحب حرفه و مشاغل آزاد هستند می توانند از این بیمه استفاده کنند.

تعهدات این بیمه در چند دسته و به شرح زیر ارائه می شود:

بازنشستگی و فوت بعد از بازنشستگی با ۱۲ درصد:

در این دسته تنها خدمات بازنشستگی شامل فرد می شود.

بازنشستگی و فوت قبل و بعد از بازنشستگی با ۱۴ درصد:

مستمری بابت بازنشستگی پرداخت می شود و نیز در صورت فوت بیمه شده اصلی، به بازماندگان نیز مستمری پرداخت می شود.

بازنشستگی، از کار افتادگی و فوت با ۱۸ درصد:

خدمات قبلی ارائه می شود به اضافه خدمات مربوط به از کار افتادگی کلی که ناشی از کار نباشد. این بیمه شامل از کار افتادگی و نقص عضو نمی باشد.

بازنشستگی، از کار افتادگی کلی، درمان و فوت با ۱۸ درصد دستمزد و هزینه سرانه درمان:

در این نوع بیمه با توجه به تعداد افراد تحت پوشش، حق بیمه به صورت ماهانه دریافت می شود. شورای عالی درمان هر سال سرانه درمان را تعیین می کند.

در این دسته، فرد اصلی و همه افراد تحت پوشش از همه خدمات سازمان به جز مواردی که در بیمه اجباری وجود دارد، می توانند استفاده کنند.

خدمات بیمه بیکاری، غرامت دستمزد برای بیماری و بارداری، اروتز و پروتز و کمک هزینه ازدواج در این نوع بیمه ارائه نمی شود.

پرسش و پاسخ متداول در مورد بیمه مشاغل:

1. بر اساس قانون بیمه، دارای چند نوع بیمه می باشیم؟

   بر اساس قانون دارای دو نوع بیمه، یکی اجباری و دیگری خویش فرما می باشیم. بیمه اجباری برای افرادی می باشد که در سازمان ها، ادارت، شرکت ها، کارگاه ها و … مشغول به کار هستند و دستمزد و حقوق دریافت می کنند. بیمه خویش فرما هم برای بیمه صاحبان حرفه ها و مشاغل آزاد می باشد.

2. چه کسانی مشمول بیمه اجباری می باشند؟

   بر اساس ماده ۱۴۸ قانون کار، کارفرمایان موظف به بیمه کارکنان خود می باشند. این افراد شامل: کارگر و یا کارمند به صورت دائمی، پاره وقت، ساعتی و …، کارکنان نهادهای انقلابی، شاغلین کمیته امداد و ادارات دولتی، کارکنان دستگاه های دولتی، کارکنان و کارمندان پیمانکاری، شاغلین شرکت های دولتی، اتباع بیگانه مشغول به کار در ایران، کارمندان شرکت فولاد، مخابرات، شرکت تهیه و پخش علوفه، سازمان بنادر و کشتیرانی، فعالیت های کشاورزی، پرورش آبزیان و انواع آن، دامداری، کارکنان مطبوعات، کارکنان واحدهای صنفی، کارکنان مناطق ازاد صنعتی، کارکنان شهرداری، دفاتر اسناد رسمی، صنایع دستی، گارگران مشغول به امور ساختمانی و رانندگان وسایل نقلیه می باشند.

3. مزیت های بیمه اجباری شامل چه چیزهایی می باشد؟

   از ویژگی ها و مزیت های بیمه اجباری، حمایت دولت و نظام اداری از بیمه شوندگان می باشد و برای این افراد مقررات حقوق خصوصی و مدنی اجرا می شود. مسئولیت پرداخت بیمه بر عهده کارفرما می باشد و مقررات سازمان تامین اجتماعی برای این افراد اجرا می شود و در نهایت اینکه مشمولا بیمه بیکاری می باشند.

4. بیمه اختیاری چیست؟

   افرادی که تحت حمایت بیمه خاصی نیستند می توانند از این نوع بیمه استفاده کنند. برای استفاده از این نوع بیمه باید به شعب سازمان تامین اجتماعی مراجعه کنید و خود شخص موظف به پرداخت بیمه خود می باشد.

5. تعهدات سازمان اجتماعی برای بیمه شدگان اختیاری چیست؟

   تعهدات این سازمان برای بیمه شدگان اختیاری شامل: کمک هزینه ازدواج، غرامت بیماری و بارداری، مستمری بازنشستگی، از کار افتادگی، فوت، هزینه کفن و دفن، خدمات درمانی و وسایل کمک پزشکی می باشد.

6. بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد چیست؟

   افرادی که خودشان دارای حرفه و مشاغل هستند، می توانند از این بیمه استفاده کنند.